Gan Dr James Whitehead, Uwch Ddarlithydd mewn Rheolaeth Strategol a Siaradwr Arbenigol ar y Rhaglen Help i Dyfu ym Met Caerdydd
Geiriau nonsens yw Arweinydd ac Arweinyddiaeth. Nid oherwydd eu bod yn ddibwys, i’r gwrthwyneb yn hollol, ond oherwydd eu bod yn cael eu taflu o gwmpas yn gynyddol aml ac ychydig iawn o ddealltwriaeth go iawn.
Er enghraifft, mae’r termau ‘arweinydd’ a ‘dilynwr’ yn dod yn ffyrdd arferol o siarad am yr hierarchaeth mewn sefydliadau ac yn disodli geiriau fel ‘rheolwr’ a ‘gweithiwr’ yn gynyddol.
Mae’n ymddangos bod rheolaeth yn mynd allan o ffasiwn, tra bod arweinyddiaeth yn cynrychioli’r ateb newydd ar gyfer problemau trefniadol.
Mae datblygu rheolwyr wedi dod yn ddatblygiad arweinyddiaeth ac mae uwch dimau rheoli wedi trawsnewid yn uwch dimau arweinyddiaeth.
Ac eto nid yw’r geiriau newydd hyn o reidrwydd yn golygu unrhyw newidiadau ymarferol sylweddol. Defnyddir arweinyddiaeth yn aml oherwydd ei fod yn gwneud gwaith rheoli yn fwy trawiadol a chydweithredol.
Yn hytrach, dylem gydnabod bod arweinyddiaeth a rheolaeth yn bwysig, er yn wahanol.
Y Gwahaniaeth Rhwng Arwain a Rheoli
Rwyf wedi cael fy arwain gan ffigurau hynod drawiadol a edrychodd a siarad y rhan ond prin y gallent reoli eu ffordd allan o fag papur. I’r gwrthwyneb, rwyf wedi cael fy rheoli gan unigolion hynod ddeallus a thrylwyr na allent fy ysbrydoli i groesi’r ffordd.
Rwy’n hoffi meddwl am reolaeth fel gwyddor, y wyddoniaeth o gael y bobl iawn yn y lle iawn ar yr amser iawn, gyda’r offer cywir i wneud y gwaith.
Er bod arweinyddiaeth yn gelfyddyd, mae’r grefft o wneud yr hyn y mae gwyddor rheolaeth yn ei ddweud yn amhosibl. Mae yna adegau pan nad oes gennych chi ddigon o bobl, digon o amser, na’r offer cywir.
Os felly, byddwch angen pobl i addasu’n fyrfyfyr a/neu weithio’r oriau ychwanegol i wneud iawn am bwy neu beth sydd ar goll.
Mae’r grefft o arwain yn gorwedd wrth eu perswadio i’w wneud, a drafodir yn ystod Modiwlau 7-9 o’r Rhaglen Reoli Help i Dyfu ym Mhrifysgol Met Caerdydd.
Y Gelfyddyd o Berswâd
Yn fras, mae arweinyddiaeth yn ymwneud â dylanwadu neu berswadio pobl tuag at gyflawni amcan cyffredin. Gallech ddefnyddio llwgrwobrwyo, blacmel, neu orfodaeth, ond i mi nid arweinyddiaeth yw hynny.
Yn ffodus, mae’r grefft o berswadio wedi’i deall i raddau helaeth ers miloedd o flynyddoedd ac fe’i hysgrifennwyd gan Aristotle yn y 4ydd ganrif CC yn ei nodiadau ar The Art of Rhetoric.
Yma mae’n disgrifio fformiwla bwerus ar gyfer perswadio pobl: ethos, pathos, a logos.
Ethos
Mae’r gair Ethos yn golygu perswadio cynulleidfa eich bod yn werth gwrando arno oherwydd eich hygrededd neu gymeriad (ethos yw’r gair Groeg am gymeriad).
Gellir dod o hyd i ethos yn eich arbenigedd, cyflawniadau, neu sefyllfa. Gadewch imi roi enghraifft ichi:
Yn ystod y Modiwlau Help i Dyfu, dechreuaf drwy ofyn i’r rhai sy’n mynychu sefyll, troi 360 gradd ac yna rwbio eu pennau a rhwbio eu boliau.
Gofynnaf wedyn iddynt pam ar y ddaear y gwnaethant y fath beth chwerthinllyd. Mae’r atebion yn ddieithriad yn cynnwys – oherwydd chi yw’r athro.
Os ydynt hefyd yn gwybod fy mod yn gyn-swyddog yn y fyddin, bod gennyf PhD ac wedi ysgrifennu llyfr ar arweinyddiaeth, yn ogystal â chael ei argymell yn fawr gan eu pennaeth, efallai y bydd hynny hefyd yn ychwanegu at fy ethos.
Ni fydd yn para’n hir, fodd bynnag, os byddaf yn siarad nonsens wedyn.
Pathos
Mae diffiniad Pathos yn golygu perswadio cynulleidfa drwy apelio at eu hemosiynau.
Gellir defnyddio pathos i ysgogi gweithredu trwy ennyn cydymdeimlad cynulleidfa, ysgogi dicter, neu ysbrydoli angerdd. Gellir gwneud hyn trwy ddefnyddio iaith ystyrlon, naws emosiynol, enghreifftiau atgofus, a straeon.
I sinigiaid, mae’n dod yn naturiol i rhai pobl, ond wedi’i wneud yn dda mae wrth wraidd perswâd a dylanwad.
Nid oes angen i chi gyflwyno sgwrs tîm fel Jurgen Klopp neu’r hyn sy’n cyfateb i araith ‘I have a dream..’ gan Martin Luther, ond mae angen i chi daro’r nodau cywir gyda’ch cynulleidfa a gwneud iddo swnio’n ddiffuant.
Mae angen i chi hefyd swnio’n argyhoeddiadol, sef logos.
Logos
Mae’r gair Logos neu’r apêl i resymeg (mae’r gair “rhesymeg” yn deillio o logos) yn golygu perswadio cynulleidfa drwy ddefnyddio synnwyr cyffredin neu reswm.
Defnyddio logos yw dyfynnu ffeithiau ac ystadegau neu awdurdodau adnabyddus ar bwnc sy’n cefnogi’ch achos.
Mae hyn yn debygol o gynnwys cynllun cadarn, yn disgrifio sut yr ydych yn mynd i gyflawni eich amcan, a dyna lle mae bod yn rheolwr da yn dod yn ddefnyddiol.
Felly, pa gyngor ymarferol allwch chi ei gymryd o hyn?
1 ) Gwrandewch a meddyliwch
Os ydych chi eisiau ethos, mae angen i chi feddwl yn ofalus am bob rôl arweinyddiaeth – rheoli y cewch eich penodi iddi, ond hefyd bachu ar gyfleoedd i arwain a rheoli, p’un a ydych wedi’ch penodi’n ffurfiol ai peidio.
Fel gydag unrhyw sgil, po fwyaf y byddwch yn ymarfer y gorau y dylech fod, os meddyliwch yn ofalus am yr hyn yr ydych yn ei wneud.
Gwrandewch ar yr hyn y mae pobl yn ei ddweud wrthych am eich arddull arwain a chymerwch gyngor gan arweinydd arall – rheolwyr yr ydych yn eu hedmygu.
Mae’r union weithred o wrando yn ymddygiad arweinyddiaeth pwerus.
2) Adnabod eich cynulleidfa a bod yn hunanymwybodol
Daw Pathos o adnabod eich cynulleidfa. P’un a yw’n dîm newydd neu’n un yr ydych wedi’i arwain ers peth amser, mae angen i chi eu deall orau y gallwch, oherwydd bydd hyn yn caniatáu ichi siarad â nhw mewn ffordd y maent yn ei werthfawrogi a’i ddeall.
Gellir dadlau mai Kairos yw pedwerydd dull perswadio Aristotle, sy’n golygu rhywbeth fel yr amser neu’r cyfle iawn i siarad, o ystyried y cyd-destun yr ydych yn gweithredu ynddo.
Mae’n gyfuniad o ddemograffeg cynulleidfa, megis oedran, diwylliant, rhyw ac ati. Mae’n briodoldeb eich naws o ystyried natur yr achlysur, a’ch perthynas â’r gynulleidfa a’r pwnc.
Meddyliwch am yr hyn rydych chi’n ceisio’i ddweud, sut y gallai’ch cynulleidfa ei dderbyn ac felly sut ydych chi’n ei ddweud orau. Efallai y byddai’n werth rhoi cynnig arni gyda chydweithiwr dibynadwy yn gyntaf.
3) Meddu ar weledigaeth a chynllun
Yn olaf, logos. Efallai eich bod yn uchel eu parch gan eich tîm, ac efallai y byddwch yn eu tanio i fyny ag araith wych, ond os yw eich cynllun yn wael byddwch yn fuan yn colli eu parch.
Dim ond am gymaint o amser y byddant yn eich dilyn allan o gwrteisi a chwilfrydedd.
Felly, mae gennych weledigaeth glir o’r hyn yr ydych yn ceisio ei gyflawni, pam ei fod yn bwysig a sut y caiff ei wneud, gan gynnwys ble, pryd a phwy fydd yn gwneud beth.
Sy’n dod â ni yn ôl at ethos, oherwydd os byddwch chi’n cael y pathos a’r logos yn gywir bydd yn eich rhagflaenu i’ch swydd / rôl nesaf fel ethos gwell.
Gwnewch nhw’n anghywir, fodd bynnag, ac fe wnaethoch chi’ch gig nesaf, os ydych chi’n cael un, dipyn yn galetach.